نپال؛ آینه‌ای برای اقتصاد جهانی

کسری تجاری؛ زنگ خطر دائمی

نپال سال گذشته حدود ۱۵۲ میلیارد روپیه صادرات داشت، اما وارداتش بیش از ۱۵۹۳ میلیارد روپیه بود. این فاصله بزرگ بین صادرات و واردات، نشان‌دهنده کسری تجاری چشمگیر و هشداردهنده‌ای است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت.
برای یک کشور کوچک مانند نپال، این میزان وابستگی به واردات، به‌ویژه از همسایگان بزرگ مانند هند و چین، مانند یک طناب نازک است که اقتصاد را نگه می‌دارد. هرگونه اختلال در مسیرهای ترانزیتی، محدودیت‌های سیاسی یا مشکلات دیجیتال می‌تواند این طناب را پاره کند و به‌سرعت اقتصاد کشور را به قهقرا ببرد.
تصور کنید یک شهر کوچک که بیشتر زندگی و کسب‌وکارهایش به واردات وابسته است، ناگهان راه‌های تأمین کالاهای اساسی بسته شود؛ سوخت، مواد غذایی، دارو و حتی کالاهای صنعتی حیاتی دیر می‌رسند یا با قیمت‌های سرسام‌آور وارد می‌شوند. نتیجه؟ تولید متوقف می‌شود، بازارها ناپایدار می‌شوند و اعتماد مردم به اقتصاد و دولت کاهش می‌یابد.
این کسری تجاری بزرگ، در کنار جریان پولی مهاجران و گردشگری، نشان می‌دهد که اقتصاد نپال شکننده و حساس است و هیچ یک از حلقه‌های زنجیره اقتصادی نمی‌توانند به‌تنهایی کشور را سرپا نگه دارند. به همین دلیل، هر اختلالی چه سیاسی، چه دیجیتال می‌تواند اثر دومینویی داشته باشد که نه تنها نپال، بلکه اقتصاد منطقه را نیز تحت تأثیر قرار دهد.

خاموش شدن موتور اقتصاد

وقتی دولت نپال دسترسی به اینترنت را محدود کرد، اولین قربانی، صنعت گردشگری بود. خیابان‌های کاتماندو پر از تنش شد، صدای اعتراض مردم در هر گوشه‌ای پیچید و تورها یکی پس از دیگری لغو شدند. هتلداران روزهای زیادی را پشت درهای بسته گذراندند، بدون حتی یک مهمان خارجی که بتواند بخشی از امید اقتصادی آن‌ها را زنده نگه دارد. برآوردها نشان می‌دهد تنها در همین مدت کوتاه، صنعت گردشگری بیش از ۸ میلیارد روپیه ضرر کرده است؛ عددی که برای کشوری کوچک و وابسته به گردشگر مثل نپال، بسیار سنگین و شوک‌آور است.

اما ماجرا به اینجا ختم نشد. کسب‌وکارهای دیجیتال و استارت‌آپ‌ها، که به نوعی امید اصلی اقتصاد نوپای نپال بودند، عملاً متوقف شدند. قطع اینترنت یعنی قراردادهای خارجی روی هوا بمانند، ارتباط با شرکای بین‌المللی مختل شود و سرمایه‌گذاران نسبت به آینده کشور بدبین شوند. بسیاری از پروژه‌ها نیمه‌کاره رها شدند و استارت‌آپ‌ها، موتور نوآوری نپال، مجبور شدند فعالیت‌های خود را به حالت تعلیق درآورند.

از سوی دیگر، تجارت مرزی هم ضربه خورد. کامیون‌ها پشت مرزها، به‌ویژه در مرز هند، گیر کردند و کالاهای اساسی مثل سوخت و مواد غذایی دیر به مقصد رسیدند. قیمت‌ها افزایش یافت و در بسیاری از روستاها، بازارها نیمه‌تعطیل شدند و مردم با سردرگمی و کمبود مواجه شدند. این وضعیت نشان داد که حتی کوچک‌ترین اختلال در شبکه‌های دیجیتال و ارتباطی می‌تواند اثر واقعی و ادامه‌داری بر زنجیره تأمین و زندگی روزمره مردم داشته باشد.

با این حال، چشم‌انداز بلندمدت آن‌قدرها هم تاریک نیست. اگر دولت مجبور شود عقب‌نشینی کند و فضای دیجیتال را بازتر کند، همین اعتراض‌ها می‌تواند به نقطه عطفی برای نپال تبدیل شود. شاید این بحران، فرصتی باشد تا آزادی‌های دیجیتال رسمیت پیدا کند، استارت‌آپ‌ها دوباره جان بگیرند، گردشگری با تصویر تازه‌ای از نپال بازگردد و مسیر تازه‌ای برای اقتصاد این کشور باز شود.