در دنیای امروز تغییرات بی سابقهای در حال رخ دادن است، و آینده با سرعت زیادی در حال شکل گیریست، تغییراتی در حیطه های فناوری، جمعیت، اقتصاد و محیط زیست انسان امروزی را غرق در اخبار گوناگون و نگرانی از آینده کرده است؛ این تحولات گسترده، به اصطلاح مگاترندها نامیده میشوند.
روندهای کلانی که در بلندمدت تأثیر عمیقی بر اقتصاد، کسبوکارها و سبک زندگی انسانها میگذارند. یک موضوع بسیار جذاب و هیجانانگیز که ما هر روز میزان زیادی اخبار و اطلاعات راجع به آن میشنویم.
امروز قرار است در این مقاله با هم بررسی کنیم که مگاترند چیست؟
اگر با دقت نگاه بیندازید شما روزانه با خیلی از پستها و محتواها در فضای مجازی روبرو میشوید که همگی راجع به آینده صحبت میکنند، راجع به جریان هایی که با سرعت خیلی زیادی در حال پیشرفت هستند، مثل هوش مصنوعی، داروها، حتی کشاورزی و نوشیدنیها و… این مگا ترند ها همانطور که از اسمشان هم معلوم است، فراتر از یک ترند عادی هستند، در واقع میتوان گفت در حال حاضر تکنولوژی یا ماشینها و خودروهای دیزلی جز ترندها محسوب میشوند اما مگاترندها یک لول بالاتر از آنها و یک سطح فراتر از علم در دسترس و علمی که دارد به وجود میآید هستند.
این بحث آنقدر جذاب است که در خیلی از زمینه ها با مثالهای آن برخورد میکنید، میبینید هوش مصنوعی چقدر پیشرفت کرده و ماشین های خودران چه شرایطی دارند و چگونه بدون دخالت انسان حرکت می کنند، حتی شرایط و امکان زندگی روی مریخ و سیارات دیگر نیز در دست بررسی است. تمامی اینها یک سری فرصت های سرمایه گذاری خیلی جذاب اما با ریسک بالا را در اختیار ما قرار میدهند.
در این مقاله، به بررسی مهمترین مگاترندهای حال حاضر جهان، فرصتهای سرمایهگذاری در هر یک از آنها، و همچنین چالشهای پیشروی سرمایهگذاران میپردازیم و با هم راجع به این نوع سرمایه گذاری نکاتی را یاد خواهیم گرفت و میفهمیم که چطور میتوانیم آن را در استراتژیها و پرتفوی خود جا دهیم.
مگاترند چیست؟
خب همانطور که از اسم آن هم پیداست، مگاترندها ترندهای بلندمدتی هستند که روندهای تحولآفرینی دارند و برای دههها ادامه مییابند و میآیند که تغییرات و تاثیرات گستردهای بر اقتصاد جهانی، سیاست، فناوری و جامعه بگذارند.
مثل مگاترند هوش مصنوعی که در مقابل ترندهای کوتاهمدت خودروهای دیزلی یک انقلاب بزرگ محسوب میشود.
مگاترند های اصلی کدامند؟
این روندها عمدتا در چند دسته اصلی قرار میگیرند:
- دسته اول که همه با آن آشنا هستیم در حیطه تحولات فناوری اطلاعات مانند هوش مصنوعی، بلاکچین و متاورس است. امروزه هوش مصنوعی در حال نفوذ به همه ابعاد زندگی انسانهاست و نمی توان جلوی رشد آن را گرفت.
- دسته بعد تغییرات جمعیتی و راهکارهای مقابله با آن مثل پیری جمعیت، رشد شهرنشینی و مهاجرت و جابهجایی جمعیت است. به دنبال ترویج کمالگرایی و پایین آمدن آمار ازدواج ها، تنهایی و پیری جمعیت و سپس تمایل به جابهجایی و مهاجرت در انسان ها افزایش پیدا کرده است.
- همچنین تغییرات آبوهوایی و توسعه پایدار مثل استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر، اقتصاد سبز و پایین آمدن استفاده از سوخت های فسیلی، ساختن ماشین هایی که آلودگی ندارند و با انرژیهای تجدید پذیر کار میکنند و … جز تحولات سلامت کره زمین هستند.
- از سوی دیگر میتوان درباره تحولات ژئوپلیتیک و اقتصادی مثل جابهجایی قدرت اقتصادی از غرب به شرق، جهانیشدن و حمایتگرایی گفت.
- همینطور تغییرات اجتماعی و فرهنگی مانند افزایش تقاضا برای شفافیت، برابری و سلامت دیجیتال جز مگاترندهای آینده دار هستند که قرار است دههها درباره آن ها بحث و گفتگو و اخبار ببینیم.
سرمایهگذاری در این روندها به معنای پیشبینی آینده و قرارگرفتن در مسیر رشد بلندمدت است زیرا با پیشرفتشان اقتصاد، فناوری و جامعه را متحول میکنند.
اگر بخواهیم راجع به اصول سرمایه گذاری بر مگاترندها صحبت کنیم باز هم یکی از نکات مهم دیدگاه بلند مدت است، وقتی شما خرید سهام یه شرکت مثل تسلا را انجام میدهید، باید دیدگاه این را داشته باشید که در بلند مدت چه اتفاقی برای این شرکت خواهد افتاد، ممکن است با بالا و پایین رفتن حاشیه سود این سهام، این کمپانی به مشکل بخورد یا شاید بازدهی ندهد، اما وقتی تحلیل بنیادی خوب و با کیفیت رشدی با دیدگاه بلند مدت انجام دهید، با خیال راحت میتوانید خرید انجام دهید، پس باز هم دیدگاه بلند مدت و صبر یکی از نکات کلیدی این بازار است، همچنین غیر از آن، تحلیل بنیادی خاص برای سهامهای مگاترند نیز مهم است، شما وقتی یه شرکت مثل کوکاکولا را بررسی می کنید، فقر دیتا ندارید و همه چیز خیلی برای شما روشن است زیرا دسترسی به تحلیل های مختلف تحلیلگران وجود دارد و با خیال راحت میتوانید از آن استفاده کنید تا با اطلاعات با ثبات و استراتژیهای آزموده شده در این شرکت سرمایه گذاری کنید.
همچین برای مثال به همین روش میتوانید یک سهام ارزشی برای خودتان بخرید اما وقتی به سراغ خرید یک سری سهام مگاترند میروید، وضعیت فرق میکند، تعداد تحلیلگرها کمتر است و تعداد دیتا و سایتهایی که راجع به آن صحبت کرده اند انگشت شمار میشود و در کل شما به فقر دیتا برخورد میکنید، پس باید از قدرت تحلیل خودتان استفاده کنید و خودتان جویای کسب اطلاعات بشوید و با خواندن درباره این شرکت ها بالاخره واقعاً درک کنید که آن سهم در بلند مدت به شما بازدهی میدهد یا خیر؟
تحلیل سهام مگاترند
در همین ابتدا بهتر است بدانید که در حیطه مگاترند یا افراد کارآفرین هستند و سرمایه گذاری روی استارتاپ و مگاترند را با کل داراییشان انجام میدهند یا اینکه سرمایه گذار هستند و بخشی از سرمایهشان را وارد این حیطه میکنند، سرمایهگذارها برای خودشان یک صندوق درست میکنند یعنی مثلا یک میزانی سهام های ارزشی میخرند و یک میزان دارایی رشدی، و مقداری هم داراییهایی چون مگاترندها که ریسک بسیار بالایی دارند. یعنی نمی توانیم یا بهتر است کل سرمایهمان را روی یک دارایی ترند نگذاریم، برای همین سرمایهگذاران نسبت به میزان ریسکشان و نسبت به میزان بازدهی مورد نظرشان روی وزنهای متفاوتی بر مگاترند ها سرمایه گذاری میکنند.
حالا شاید بپرسید چرا دنبال ریسک زیاد و بازدهی زیاد برویم؟
برای مثال یک شرکتی را در نظر میگیریم که یک سری فعالیتها برای کاشت گیاه بر روی کره مریخ انجام میدهد، خب این پروژه اگر موفق بشود سود کلانی به ما میدهد، چون در حال حاضر ارزش این دارایی و این سهام یا حتی این استارتآپ خیلی پایین است و سهام زیادی وجود ندارد و این پروژه ها بیشتر حالت استارتآپ هستند و به صورت کلی قیمت پایینی دارند چون فعلاً با هدفی که دنبال میکنند فاصله دارند که این فاصله میتواند در طول زمان کم و زیاد شود، برای مثال خود شرکت تسلا هنوز خیلی از این هدف که بتواند همه ماشینهایش را در سرتاسر جهان بفروشد و بتواند بازار قوی عرضه و تقاضا داشته باشد فاصله دارد.
برای همین این نوع سهامهای مگا ترندی به خاطر اینکه از مقصودشان فاصله دارند، ریسک بالایی دارند ولی بازدهی بالایی نیز دارند. دلیل ریسک بالای آنها نیز معلوم است، زیرا ممکن است این پروژهها شکست بخورد، خیلی وقتها این اتفاق داخل استارتآپ رخ میدهد و امکان فیلد شدن آنها وجود دارد، خیلی ها شکست میخورند و این همان ریسک موفق نشدن یک استارتآپ است.
برای همین این دارایی ها با هدف ریسک بالا و بازدهی بالا داخل پرتفوی ما با وزن کمی خریداری میشوند، شما مثلاً میتوانید داخل پورتفوی خودتان ۵۰ درصد به سهامهای رشدی وزن بدهید و ۴۰ درصد به سهامهای ارزشی ۱۰ درصد هم سهامهای مگاترند بخرید تا بتوانند بازدهی شما را در صورت موفق شدن بیشتر کنند.
اما سوالی که پیش میآید این است که کجا و روی کدام سهام های مگاترند با چه ویژگیهایی سرمایهگذاری کنیم؟
در دنیای استارت آپ ها مرسوم است که میگویند از هر ۱۰ استارتآپ ۹ تا شکست میخورند و احتمال شکست نزدیک ۹۰ درصد است، پس وقتی شما دارید سراغ یک سرمایه گذاری از این جنس می روید، باید بلوغ بیشتر داشته باشید و تحلیل های عمیق کنید خیلی عمیقتر از چیزی که در سهامهای ارزشی و رشدی انجام میدادید.
این دفعه باید زنجیره تامین این شرکتها را بشناسید و جاهایی که کار میکنند را شناسایی کنید، اینکه چه مشتری هایی دارند را خیلی خوب بشناسید و اینکه آیا دولت از آنها پشتیبانی میکند یا نه؟
مدیر استارتاپ ها چه کسانی هستند؟
چه سرمایهگذارانی پشت پرده مگاترند ها هستند؟ از همه مهمتر چه مدیری سرپرست تیم اجرایی آنها است؟ دانستن جواب این سوالات بسیار مهم است، شاید داخل سهام ارزشی مدیریت خیلی مهم نباشد ولی در بحث مگاترند و بحث استارتآپ اینکه چه کسی مدیر آن تیم است شاید تا حد زیادی کار را پیش ببرد و شما با خواندن پیشینه آن فرد خیلی چیز ها را بفهمید، مثلاً فردی که در شرکتی مثل مایکروسافت کار میکرده و حالا بیرون از آن شرکت استارتاپی راه انداخته است احتمال موفقیت بیشتری دارد تا فردی که نام و نشانی ندارد و شاید یک دانشجوی ساده است که پایان نامه اش را استارت آپ کرده است ، پس تیم مدیریت و مدیری که در راس قرار دارد خیلی مهم هستند، برای مثال دلیل موفقیت تسلا و اسپیس ایکس این است که یک مدیر مثل آقای ایلان ماسک روی پروژههای آنها نظارت دارد و با هوش بالایی که دارد این پروژهها را به سرعت پیش میبرد، پس باید تفاوتی بین استارت آپ ها و مگاترند هایی که ایلان ماسک ران میکند با استارتآپ های دیگر باشد که معلوم نیست چه کسی آن پروژه را در دست دارد. پس مدیریت یکی از نکات بسیار مهم در تحلیل سهامهای استارت آپ و مگاترند است.
تقاضای بازار
غیر از بحث مدیریت یه نکته دیگر هم بحث تقاضاست چیزی که خیلی باید در استارت آپ ها بررسی شود. توجه کنید پیشتر گفتیم که ۹۰ درصد استارتاپها شکست میخورند، از این درصد و تعدادی که شکست میخورند ۵۰ درصدشان به خاطر نبودن تقاضا فیلد میشوند، یعنی یک فرد پروژهای را درست کرده که حالا اصلا برای این پروژه هیچ تقاضایی وجود ندارد، کسی به آن نیاز ندارد یا دردی را درمان نمیکند، یا اینکه آنقدر قیمت بالایی دارد که جز مواردی است که اصلاً کسی به ذهنش نمی رسد که برای آن هزینه کند و تقاضا ایجاد کند، در نتیجه این پروژه از بین میرود. پس باید حواستان باشد اگر دارید روی یک استارتاپ یا یک مگاترند سرمایه گذاری میکنید به بازار تقاضای آن نیز توجه کنید، مثلا درباره شرکت تسلا و ماشینهای خودران؛ از بین رفتن سوختهای فسیلی و آمار بالای مرگ و میر های ناشی از رعایت نکردن قوانین رانندگی باعث میشود ماشینهای خودران محبوبیت پیدا کنند و سرمایه گذاری روی آن و همچنین روی انرژی پاک و انرژی سبزی که دارد در جهان رشد پیدا میکند و تقاضا هم برای آن وجود دارد میتواند موفقیت آمیز باشد.
با گرمایش زمین و اتفاقاتی که برای زمین میافتد در بلند مدت سفر به کره مریخ میتواند موفقیتپذیر باشد پس می توانیم روی این حوزه سرمایهگذاری کنیم. اما در بحث رباتیک حتی داخل کشورمان خیلی دانشجوها ربات هایی را تولید میکنند که اصلاً به فروش نمی رود، چون تقاضا را بررسی نکردهاند. پس شما پیش از هر چیز تقاضا را بررسی کنید و بعد 5 بگیرید که یک سهم مگاترند خوب است یا بد!
نقدینگی و حمایت سرمایهگذاران
نکته مهم دیگر بحث نقدینگی است که باید نگاه بیندازیم و ببینیم چه سرمایه گذارانی پشت این پروژه هستند، مثلا یک پروژه دارویی روی بیماریهای کبدی کار میکند که خب تقاضا برای آن وجود دارد، سپس نگاه میاندازیم فردی که در راس این تیم است، سابقه خوبی دارد؟ مدرک معتبر از دانشگاههای معتبر دارد و مدیریت تیم مناسب است؟ بعد از این بررسی میکنیم که آیا کسی روی این پروژه سرمایه گذاری کرده است؟ چون استارتاپها و مگاترندهای زیادی وجود دارند که از نظر نقدینگی به مشکل میخورند باید ببینیم شرکتهای بزرگ روی آن سرمایهگذاری کردند و اسپانسری برای آنها وجود دارد؟ برای مثال استارتآپی که از طرف گوگل ران میشود خب قاعدتاً نقدینگی و سرمایه گذاری گوگل را به عنوان پشتوانه برای خودش دارد.
تحلیل عمیق
اگر دادهها کمتر هستند، بنابراین باید زنجیره تأمین، رقابت و مدل مالی را دقیق بررسی کرد.
باید تحلیل کنیم که پروژه از نظر رقابت چه آسیبی میتواند ببیند و از نظر زنجیره تامین و خیلی موردهای دیگر که در مقالات قبلی به آن اشاره کردیم چه وضعیتی دارد. پس اول مدیریت بعد تقاضا بعد بحث نقدینگی و بعد از آن هم تحلیلهایی که برای بقیه سهمها انجام میدهیم گام های بررسی یک مگاترند است.مهمترین مگاترندهای قابل سرمایهگذاری و آینده دار در دهه های پیش رو کدامند؟

هوش مصنوعی
هوش مصنوعی جز مهم ترین مگاترند های دهه اخیر است و در حال دگرگونسازی صنایع مختلف میباشد، از پزشکی و مالی تا تولید و حملونقل، شرکتهایی مانند NVIDIA و مایکروسافت نیز جز شرکتهایی هستند که به اصطلاح در خط مقدم این تحولات نو قرار دارند. پس سرمایهگذاری در زیرشاخههایی مانند ماشین لرنینگ، پردازش زبان طبیعی و رباتیک میتواند در آینده نزدیک بازدهی بالایی داشته باشد.
بعد از آن انرژیهای تجدیدپذیر و گذار به اقتصاد سبز نیز جز مگاترند ها هستند، که با افزایش فشارهای زیستمحیطی، و تغییرات زمین بر اثر آلودگی های سوخت های فسیلی و آلودگی صنایع تقاضا برای انرژی پاک مثل انرژی خورشیدی، بادی، هیدروژن سبز و … به شدت در حال رشد است. شرکتهایی مانند تسلا و برخی دیگر از بازیگران اصلی این حوزه هستند. همچنین، تکنولوژیهای ذخیرهسازی انرژی مانند باتریهای پیشرفته نیز فرصتهای سرمایهگذاری جذابی ارائه میدهند.
انقلاب مالی
از سوی دیگر تحولات دیجیتال در صنعت مالی، از جمله رمز ارزها، دیفای، و و بانکداری باز، نیز در حال تغییر روشهای سنتی سرمایهگذاری و پرداخت هستند. شرکتهایی مانند PayPal از جمله گزینههای جذاب برای سرمایهگذاران هستند.
سلامت دیجیتال و بیوتکنولوژی
پیشرفتهای علمی در ژندرمانی، پزشکی شخصیشده و سلامت دیجیتال بازار سلامت را نیز متحول کردهاند. شرکتهای بیوتکنولوژی مانند modrena از جمله گزینههای پرپتانسیل برای سرمایهگذاری بلندمدت هستند.