عرضه نفت جهانی در سال ۲۰۲۵
عربستان سعودی
- عربستان سعودی بهعنوان بزرگترین تولیدکننده نفت اوپک، نقش کلیدی در تنظیم عرضه جهانی ایفا میکند. بر اساس گزارشهای آژانس بینالمللی انرژی (IEA)، تولید نفت عربستان در سال ۲۰۲۵ ممکن است به حدود ۱۰.۵ میلیون بشکه در روز برسد. این پیشبینی بر پایه توافقات اوپک پلاس و سیاستهای داخلی عربستان برای حفظ سهم بازار و تعادل عرضه و تقاضاست.
- پیشبینی تولید در ۲۰۲۵: حدود ۱۰.۵ میلیون بشکه در روز.
- بیشترین تولید در تاریخ: تا ۱۱.۵ میلیون بشکه در روز (در مواقع بحران یا سیاستهای خاص).
- عربستان در تلاش است پروژههای کاهش وابستگی به نفت را در راستای چشمانداز ۲۰۳۰ اجرا کند که میتواند بر تولید و صادرات نفت در سالهای آتی تأثیرگذار باشد.
روسیه
- روسیه، بهعنوان بزرگترین تولید کننده نفت غیر عضو اوپک، در توافقات اوپک پلاس مشارکت دارد و هدفش حفظ تولید در حدود ۱۰.۵ میلیون بشکه در روز است. طبق آخرین گزارش EIA، تولید نفت روسیه در سال ۲۰۲۵ احتمالاً در همین حدود باقی خواهد ماند.
- پیشبینی تولید در ۲۰۲۵: حدود ۱۰.۵ میلیون بشکه در روز.
- چالشها: تحریمها و تغییرات ژئوپلیتیکی میتواند به کاهش تولید منجر شود، اما دولت روسیه از طریق سرمایهگذاری در فناوریهای جدید استخراج نفت و گاز، به دنبال حفظ سطح تولید است.
ایالات متحده
- ایالات متحده، با محوریت نفت شیل، هماکنون بزرگترین تولیدکننده نفت جهان است. طبق گزارشهای EIA، این کشور در حال حاضر بهطور میانگین ۱۲.۸ میلیون بشکه نفت در روز تولید میکند و پیشبینی میشود این رقم تا سال ۲۰۲۵ به ۱۳.۵ میلیون بشکه در روز برسد.
- پیشبینی تولید در ۲۰۲۵: حدود ۱۳.۵ میلیون بشکه در روز.
- چالشها: نوسانات قیمت نفت و فشارهای زیستمحیطی و سیاسی بر صنعت نفت شیل میتواند در بلندمدت باعث افت سرعت رشد یا کاهش تولید شود.
ایران
- در صورت رفع تحریمها و توافق هستهای احتمالی، ایران میتواند تولید خود را افزایش دهد. طبق گزارش اوپک و EIA، تولید نفت ایران در سال ۲۰۲۵ ممکن است به حدود ۴ میلیون بشکه در روز برسد؛ بهویژه اگر تحریمها بهطور کامل لغو شود و ایران به بازارهای جهانی بازگردد. بااینحال، در صورت باقی ماندن تحریمها، تولید میتواند حتی به زیر ۲ میلیون بشکه سقوط کند.
- پیشبینی تولید در ۲۰۲۵ (در صورت رفع تحریمها): ۴ میلیون بشکه در روز.
- روند تولید ایران در ۲۰۲۳: حدود ۲.۴ میلیون بشکه در روز.
کشورهای آفریقایی (آنگولا و نیجریه)
- کشورهای آفریقایی بهدلیل مشکلات زیرساختی و ژئوپلیتیکی معمولاً نوسانات بالایی در تولید نفت دارند. آنگولا و نیجریه بهدلیل کاهش سرمایهگذاری در صنعت نفت و نیز مشکلات سیاسی، احتمالاً تولید ثابتی خواهند داشت یا با اندکی کاهش مواجه میشوند.
- آنگولا: تولید نفت کنونی حدود ۱.۲ میلیون بشکه در روز است و پیشبینی میشود تا سال ۲۰۲۵ به حدود ۱ میلیون بشکه در روز کاهش یابد.
- نیجریه: تولید نفت کنونی حدود ۱.۵ میلیون بشکه در روز است و پیشبینی میشود در سال ۲۰۲۵ در همین سطح باقی بماند.
برآورد میشود حتی بدون افزایش قابلتوجه تولید، مازاد عرضه در سال ۲۰۲۵ به حدود ۹۵۰ هزار بشکه در روز برسد که معادل یک درصد عرضه جهانی است. اگر اوپک پلاس کاهش تولید خود را از پایان مارس ۲۰۲۵ متوقف کند، این مازاد میتواند به ۱.۴ میلیون بشکه در روز افزایش یابد.
طبق پیشبینیها، این مازاد تولید پیشبینیشده میتواند احیای تولید توسط اوپک پلاس را دشوار کند. در ابتدا قرار بود افزایش تولید از اکتبر ۲۰۲۴ آغاز شود اما بهدلیل کاهش قیمت نفت، این برنامه به تعویق افتاد.
شایان ذکر است که اوپک، برآورد رشد تقاضای خود را بالاتر از آژانس بینالمللی انرژی اعلام کرده و انتظار رشد ۱.۴۵ میلیون بشکه در روز را برای سال ۲۰۲۵ دارد.
تقاضای جهانی نفت در سال ۲۰۲۵
چین
- رشد اقتصادی چین عامل حیاتی تأثیرگذار بر قیمت نفت در سال ۲۰۲۵ است. انتظار میرود تقاضای نفت چین بین سالهای ۲۰۲۵ تا ۲۰۲۷ به اوج خود برسد و بهطور بالقوه از افزایش بیشتر قیمتها جلوگیری کند.
- تصمیم چین برای افزایش سهمیه واردات نفت خام پالایشگاههای مستقل از ۲۴۴ میلیون تن در سال ۲۰۲۴ به ۲۵۸ میلیون تن در سال ۲۰۲۵، نشانهای صعودی برای تقاضاست. بااینحال، بدبینیهای مزمن درباره رشد اقتصادی چین همچنان وجود دارد.
- پیشبینی تقاضای چین در ۲۰۲۵: حدود ۱۵.۵ میلیون بشکه در روز با رشد سالانه ۱ تا ۲ درصد.
- چالشها: سیاستهای محیطزیستی و گسترش انرژیهای تجدیدپذیر میتواند در بلندمدت وابستگی چین به نفت را کاهش دهد.
هند
- هند، بهدلیل رشد اقتصادی سریع و افزایش جمعیت، تقاضای بالایی برای نفت دارد و پیشبینی میشود در سال ۲۰۲۵ یکی از بزرگترین مصرفکنندگان نفت باشد.
- پیشبینی تقاضای هند در ۲۰۲۵: حدود ۶.۵ میلیون بشکه در روز.
- بخش حملونقل، صنعت و مصارف خانگی از عوامل اصلی رشد تقاضاست. افزون بر آن، گسترش زیرساختها و افزایش تعداد خودروهای شخصی نیز مؤثر است.
- چالشها: سیاستهای زیستمحیطی و تمایل هند به انرژیهای پاک (خورشیدی و بادی) میتواند رشد مصرف نفت را در آینده تعدیل کند.
ایالات متحده
- ایالات متحده یکی از بزرگترین مصرفکنندگان نفت جهان بهشمار میرود و مصرف عمده در بخش حملونقل و صنایع صورت میگیرد. بااینحال، روند تغییر الگوی مصرف انرژی (خودروهای برقی، سیاستهای محیطزیستی) میتواند در بلندمدت مصرف نفت را کاهش دهد.
- پیشبینی تقاضا در ۲۰۲۵: حدود ۲۰ میلیون بشکه در روز (تقریباً ثابت یا با اندکی کاهش).
- چالشها: رشد خودروهای برقی و اقدامات ضدآلودگی میتواند مصرف را در بلندمدت پایین بیاورد. بااینحال، پیشبینی میشود تقاضا در صنایع شیمیایی و پتروشیمی بدون تغییر عمده باقی بماند.
اتحادیه اروپا
- اتحادیه اروپا با سیاستهای محیطزیستی سختگیرانه، در پی کاهش وابستگی به نفت است.
- پیشبینی تقاضا در ۲۰۲۵: حدود ۱۲ میلیون بشکه در روز (کاهشی نسبت به سالهای گذشته).
- افزایش استفاده از خودروهای برقی، گسترش حملونقل عمومی و سیاستهای کاهش کربن، مهمترین عوامل کاهش تقاضاست.
- چالشها: تمرکز کشورهای اروپایی (مانند آلمان و فرانسه) بر خودروهای برقی و قوانین سختگیرانه برای کاهش آلایندگی، روند کاهشی مصرف نفت را تسریع میکند.
تحولات ژئوپلیتیکی و تأثیر آن بر عرضه و تقاضا
ایران و توافق هستهای
- در صورت دستیابی به توافق هستهای جدید و لغو تحریمها، ایران میتواند تولید نفت خود را بهطور چشمگیری افزایش دهد (تا حدود ۴ میلیون بشکه در روز در سال ۲۰۲۵).
- این افزایش تولید، میتواند عرضه جهانی را بالا ببرد و به قیمت نفت فشار نزولی وارد کند.
- چالشها: سیاستهای داخلی ایران، مشکلات زیرساختی و بحرانهای اقتصادی میتواند مانع رشد سریع تولید شود. در صورت عدم توافق، کاهش تولید نیز محتمل است.
منطقه خاورمیانه
- بحرانهای ژئوپلیتیکی در کشورهای تولیدکننده مانند عراق، لیبی و یمن میتواند منجر به نوسان در عرضه نفت شود.
- هرگونه تنش شدید یا جنگ در این منطقه، بهدلیل تمرکز منابع بزرگ نفتی، روی بازار تأثیر چشمگیری میگذارد.
روسیه و تحریمها
- روسیه بهعنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان نفت غیرعضو اوپک، تحت تحریمهای بینالمللی قرار دارد.
- این تحریمها و کاهش سرمایهگذاری خارجی میتواند تولید و صادرات نفت روسیه را محدود کند.
- پیشبینی تولید روسیه در ۲۰۲۵: حدود ۱۰.۵ میلیون بشکه در روز (در صورت تداوم وضعیت فعلی).